Wat zijn Primaire Reflexen?

Primaire reflexen, ook wel primitieve of overlevingsreflexen genoemd, ontstaan al in de baarmoeder en worden aangestuurd vanuit de hersenstam. Het zijn automatische bewegingen die essentieel zijn voor de geboorte en het overleven in de eerste levensfase – zoals de draaiing tijdens de bevalling en het activeren van de ademhaling na de geboorte. Een baby hoeft bijvoorbeeld niet te leren drinken of ademen; dat gebeurt vanzelf, dankzij deze reflexen.

Deze reflexen vormen de neurologische basis voor de verdere ontwikkeling van het zenuwstelsel. Normaal gezien verdwijnen ze in het eerste levensjaar, wanneer ze overgaan in bewuste, gecontroleerde bewegingen. Maar wanneer dit proces verstoord wordt – door stress, een moeilijke geboorte, keizersnede of trauma – blijven ze actief en kunnen ze later problemen veroorzaken. Denk aan moeite met prikkelverwerking, concentratie, emoties, motoriek of leervermogen.

De Impact van Niet-Geïntegreerde Reflexen bij Volwassenen

Wat veel mensen – zelfs zorgprofessionals – niet weten, is dat deze primaire reflexen ook op latere leeftijd opnieuw actief kunnen worden. Dit gebeurt vaak na ingrijpende gebeurtenissen zoals een ongeluk, trauma, verlies of langdurige stress. Het zenuwstelsel schiet dan terug in de overlevingsstand: je lichaam blijft alert, gespannen en overprikkeld. Dit kan leiden tot klachten als angst, burn-out, chronische vermoeidheid en concentratieproblemen.

Een voorbeeld is de Moro-reflex, die je vastzet in een ‘fight, flight of freeze’-modus. Wanneer deze reflex actief blijft, raakt het zenuwstelsel ontregeld, waardoor herstel bemoeilijkt wordt. Veel therapieën richten zich op gedrag of emotie, maar vergeten deze diepe lichamelijke reflexlagen aan te pakken. Reflexintegratie is juist gericht op het kalmeren van het zenuwstelsel en het loslaten van die overlevingspatronen, zodat het lichaam echt kan ontspannen en genezen.

Reflexintegratie bij Leerproblemen

Wanneer een primaire reflex actief is, wordt het denkende deel van de hersenen – de cortex – tijdelijk uitgeschakeld. Het lichaam reageert dan automatisch vanuit de hersenstam, gericht op overleven in plaats van op leren of concentreren. Dit gebeurt telkens wanneer een bepaalde beweging of prikkel de reflex triggert.

Bij kinderen met leerproblemen zie je vaak dat bepaalde reflexen nog niet geïntegreerd zijn. Het zenuwstelsel blijft dan in een alerte toestand, waardoor leren moeizaam en vermoeiend wordt. Reflexintegratie helpt deze reflexen tot rust te brengen, zodat kinderen zich veilig voelen in hun lichaam. Pas dan is er een stevige basis om écht te kunnen leren en ontwikkelen. Het is geen symptoombestrijding, maar een neurologisch fundament voor groei.

De Verbinding met Gabor Maté en Jan Bommerez

Gabor Maté beschrijft in Het Verstrooide Brein hoe ADHD en ADD geen stoornissen zijn, maar overlevingsreacties van het brein op langdurige stress in de vroege jeugd. Reflexintegratie sluit hier naadloos op aan: het biedt een fysieke ingang tot het helingsproces van het zenuwstelsel. Niet door te ‘corrigeren’ wat er mis is, maar door veiligheid te herstellen in het lichaam, zodat het brein zich opnieuw kan reguleren.

Ook Jan Bommerez, expert in jeugdtrauma, benoemt in zijn gesprek met Jorn Luka (The Trueman Show) het belang van het integreren van primaire reflexen. Volgens hem blijven veel mensen onbewust vastzitten in reflexmatig gedrag zolang deze reflexen actief zijn – en pas wanneer het zenuwstelsel tot rust komt, ontstaat er echte vrijheid.

Tot Slot: Reflexintegratie als Essentiële Zorg

Reflexintegratie is geen modeverschijnsel, maar een essentieel onderdeel van een holistische benadering van gezondheid. Het brengt lichaam en zenuwstelsel in balans en ondersteunt bij het hervinden van rust, veerkracht en herstel. Ik koos bewust voor de RPRM-methode van Margaret Mulder, omdat deze zonder dagelijkse oefeningen werkt: de reflexen worden volledig door de therapeut geïntegreerd. Via spiertesten (kinesiologie) wordt bovendien de diepere oorzaak opgespoord van een opnieuw geactiveerde reflex, waarna gerichte correcties en stress releases volgen.

Margaret Mulder, grondlegster van RPRM (Remembering Primary Reflex Movement), schreef twee boeken over hoe deze reflexen onze gezondheid beïnvloeden. Haar methode biedt een diepgaande en duurzame weg terug naar balans – en naar jezelf.